ZƏNGƏZUR DƏHLİZİ — TÜRK DÜNYASINI BİRLƏŞDİRƏN SÜLH KÖRPÜSÜ

Qüdrətli və ulu Azərbaycan xalqını tarix boyu böyük imperialist dövlətlər hissələrə parçalamışlar. Bir parçası qərbdə, bir parçası cənubda qaldı Ulu Vətənim! Şərqdə Xəzərlə əhatə olunan bu qədim diyarın sahilləri min illər boyu dəniz dalğaları kimi coşqun tarixə şahidlik etdi, mədəniyyət beşiyi oldu, qəhrəman oğul və qızlar yetirdi. Özüm də daxil olmaqla neçə-neçə ziyalımız üçün tarixi torpaqlarımızın qürbətdə qalması ürəyimizin qubar bağlamasına, qəlbimizin yaralanmasına səbəb oldu. Müəllim kimi şagirdlərimizə milli-mənəvi dəyərlərimizi aşılayarkən, tariximizi, dilimizi, milli dəyərlərimizi öyrədərkən hər zaman bu nisgili içimizdə daşıdıq. Vətən sevgisinin şirinliyini, nənə-babalarımızın dilindən eşitdiyimiz o müqəddəs nağıllarda, laylalarda, dastanlarda hiss etdik. Lakin zaman keçdikcə, torpaqlarımızın parçalanması, dəyərlərimizin unudulması qorxusu daxilimizi bürüdü. Hər dərsdə, hər sözdə, hər baxışda biz bu nisgili ifadə etməyə çalışdıq. Çünki biz bilirdik: Vətən yalnız bir torpaq deyil, o, ruhumuzun mayası, kimliyimizin, varlığımızın təməlidir. Bu nisgili qəlbimdən qopan şeirimlə ifadə etmək mənim üçün bəzən sözlə ifadə etməkdən daha təsirli olur. Çünki şeir qəlbin səsi, ruhun fəryadı, nisgilin göz yaşıdır.

Nə şirin olurmuş Vətən sevgisi!
Yaradan nədir ki, bizdə bu hissi?
Bəlkə anaların həzin laylası?!
Bəlkə nənələrin nağıl dünyası?!

Vətən dediyimiz doğma ocaqdır.
Vətən dediyimiz isti qucaqdır.
Vəfasız olsan da, sən, onu bil ki,
Yenə Vətən sənə köks açacaqdır.

Dünyada görmədim bunca ətirli
Vətən çörəyidir ən bərəkətli.
Qaymağı, nehrəsi, həm fəsəlisi,
Bunlardan yoğrulmuş Vətən sevgisi.

Olsa da qızıldan taxtı-tacımız
Qürbət el, həsrətdən yanar canımız.
Atalardan qalma bir misalımız,
Ölməyə Vətəndir – qibləgahımız!

Bu nisgil dolu misralar hər bir vətən övladının qəlbində közərən bir həqiqəti anladır: qürbətdə olmağın, doğma torpaqlardan uzaqda yaşamağın acısı heç nə ilə əvəz olunmaz. Lakin həsrət nə qədər dərin olsa da, bu xalqın iradəsi ondan da güclüdür. Vətən sevgisi sınmaz bir körpü kimi nəsildən-nəslə ötürülür, zamanın sərt küləklərinə, taleyin çətin sınaqlarına baxmayaraq, xalqımızın ruhunu yaşadır. Məhz bu səbəbdəndir ki, Azərbaycan xalqı tarixin ən çətin dönəmlərində belə birliyini, kimliyini və mədəni dəyərlərini qoruyub saxlaya bilib. Bu torpaq sadəcə bir coğrafi məkan deyil, o, xalqın ruhunun aynası, keçmişi və gələcəyinin təməlidir. Lakin bu parçalanmaya baxmayaraq, Azərbaycan xalqı heç vaxt ruhən bölünmədi, heç vaxt öz milli kimliyini, mədəniyyətini və tarixini unutmadı. Çünki bu torpaq təkcə coğrafi ərazi deyil, əsrlərdən süzülüb gələn mədəniyyətin, qəhrəmanlığın və iradənin məskənidir. Bu odlar yudru min illərlə şanlı tarixə malik oldu, mədəniyyət beşiyi oldu, qəhrəman oğul və qızlar yetişdirdi. Oğuz türklərinin ilk izlərini qoyduğu bu torpaqlar Dədə Qorqud yurdu, Nizami Gəncəvinin qələmindən süzülən hikmətlər məkanı, Şah İsmayıl Xətainin qurduğu qüdrətli dövlətin beşiyidir. Bu torpaqlar Cavanşirin, Babəkin, Koroğlunun, Xətainin, Natəvanın, Üzeyir Hacıbəylinin, Heydər Əliyevin və daha neçə-neçə böyük şəxsiyyətlərin yurdu kimi tarixə həkk olundu. Bu torpaq tarix boyu düşmən tapdağına məruz qalsa da, heç zaman öz kimliyini itirmədi. O, işğallara, basqınlara, sürgünlərə, soyqırımlara sinə gərdi, amma heç vaxt məğlub olmadı! Azərbaycan xalqı həmişə bir amal uğrunda mübarizə apardı – öz torpağını qorumaq, azadlığını bərpa etmək və birliyini möhkəmləndirmək! İllər, əsrlər keçsə də, Azərbaycan xalqının əzmi sarsılmadı, onun birliyi, iradəsi və qüruru heç zaman yox olmadı. Prezidentimiz və Müzəffər Ali Baş Komandanımız cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi, qazi və şəhidlərimizin şücaət və qəhrəmanlığı sayəsində Azərbaycan öz suverenliyini əbədi bərpa etdi. Biz öyrəndik ki, Vətənimizin hər guşəsi bir bütövün ayrılmaz hissəsidir… Və bir gün bu həsrət sona çatacaq – gün gələcək ki, doğma yurd-yuvalarından didərgin salınan məcburi köçkünlərimiz Qarabağa qayıtdığı kimi, dədə-baba torpaqlarından deportasiya olunmuş qaçqınlarımız da Vətənə – Qərbi Azərbaycana Zəngəzur dəhlizi ilə geri dönəcəklər.

Bəli! Qərbi Azərbaycana… Bu ad hər bir azərbaycanlının qəlbində həsrət, nisgil və qürur dolu duyğular oyadır. Bu, təkcə coğrafi bir ərazi deyil, Türk dünyasının qapısı, ortaq mədəniyyətimizin mühüm beşiyi, tarixi varlığımızın bir hissəsidir. Uzun illərdir ki, bu torpaqlar yad əllərdə qalıb, lakin orada ruhumuz, mədəniyyətimiz, tariximiz yaşayır. Bir çoxları Qərbi Azərbaycanı sadəcə keçmişin bir xatirəsi kimi görmək istəyir. Amma bu, unudulmuş bir məkan deyil – bu, bir millətin haqqı olan torpaqdır. Bu torpaqlarda doğulan babalarımızın, nənələrimizin keçmişi bizə əmanətdir və bu əmanəti qorumaq, gələcək nəsillərə ötürmək bizim borcumuzdur.

Tarix boyu erməni millətçiləri bu torpaqlarda yaşayan türkləri sıxışdırmaq, onların izlərini silmək üçün saysız-hesabsız işlər görüblər. Məcburi köçlər, soyqırımlar, mədəni irsin məhv edilməsi bu siyasətin tərkib hissəsidir. Ancaq bir həqiqət var ki, tarixi saxtalaşdırmaq mümkün deyil. O torpaqların hər daşında, hər suyunda türkün izi, nəfəsi var. Bəs nə etməliyik? İlk növbədə, biz Qərbi Azərbaycan gerçəyini dünya ictimaiyyətinə çatdırmalıyıq. Tariximizi daha dərindən öyrənməli, gənc nəsillərə ötürməliyik. Mədəniyyətimizi yaşatmaq, tariximizi qorumaq üçün hər birimiz üzərimizə düşən vəzifəni yerinə yetirməliyik.

Zəngəzur dəhlizi təkcə bir keçid deyil – bu, Azərbaycanın və bütövlükdə Türk dünyasının gələcəyini formalaşdıracaq tarixi bir gerçəklikdir və Azərbaycanın siyasi və iqtisadi müstəqilliyinin daha da möhkəmlənməsi, regionun geostrateji xəritəsinin yenidən formalaşması baxımından böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu gerçəkliyin ideya müəllifi və təşəbbüskarı Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyevin siyasi kursunun davamçısı, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyev cənablarıdır. Onun güclü siyasi iradəsi, uzaqgörənliyi və diplomatik məharəti nəticəsində Zəngəzur dəhlizinin açılması təkcə Azərbaycanın yox, bütövlükdə Türk dövlətlərinin iqtisadi, siyasi və mədəni inteqrasiyasını daha da gücləndirəcək, tarixi İpək Yolunun mühüm hissəsinə çevrilərək, Şərqlə Qərb arasında körpü rolunu oynayacaq. Azərbaycan regionda mühüm nəqliyyat və ticarət mərkəzi statusunu daha da gücləndirəcək. Həmçinin, bu dəhlizin açılması Türk dünyasının vahid bir coğrafi və iqtisadi məkan kimi formalaşmasına təkan verəcək və türk dövlətləri arasında əməkdaşlığı daha da dərinləşdirəcək.

Zəngəzur dəhlizi, eyni zamanda, tarixi ədalətin bərpası istiqamətində atılmış mühüm addımlardan biridir. Bu gün İlham Əliyevin qətiyyətli liderliyi və uzaqgörən siyasəti sayəsində Azərbaycan öz strateji maraqlarını uğurla həyata keçirir, regional və qlobal miqyasda nüfuzunu artırır. Zəngəzur dəhlizinin gerçəkləşməsi ölkəmizin iqtisadi inkişafını daha da sürətləndirən, yeni ticarət imkanları yaradan və Azərbaycanı beynəlxalq logistika mərkəzinə çevirən bir yoldur. Bu yol həm də Azərbaycanın gələcəyinə, Türk dünyasının birliyi, regionun sabitliyi və əmin-amanlığı istiqamətində atılan mühüm addımdır.